Thiết kế kiến trúc xanh hoặc biophilic design là một cuộc cách mạng trong thiết kế kiến trúc, nội thất với mục đích kết nối con người trong không gian sống và làm việc với thiên nhiên.
Những tòa nhà, công trình sẽ không phải là những tảng bê tông cứng nhắc nữa mà chúng sẽ trở nên “mềm” hơn trong cảm nhận bởi cây xanh.
Vậy cụ thể, thiết kế kiến trúc xanh Biophilic design là gì, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
Thiết kế kiến trúc xanh là gì?
Thiết kế kiến trúc xanh là xu hướng thiết kế – thi công các công trình xây dựng nhằm giảm thiểu tối đa tác động trong quá trình thi công đến môi trường, cảnh quan thiên nhiên.
Ngoài ra, các không gian trong công trình thiết kế xanh còn hướng tới lối sống xanh, gần gũi với thiên nhiên nhằm tiết kiệm năng lượng và gìn giữ môi trường theo một số tiêu chí nhất định.
Kiến trúc xanh ở đây có thể gần như tương đồng với kiến trúc bền vững ở một số tiêu chí nhất định.
Nhưng nói chung, mục đích ở đây là giảm thiểu tối đa tác động đến môi trường và tiết kiệm năng lượng, thay đổi lối sống của con người trong công trình.
Tiêu chí thiết kế xanh
Các tiêu chí thiết kế kiến trúc xanh đã được nêu ra trong bản “Tuyên ngôn Kiến trúc xanh Việt Nam” vào ngày 24/07/2011 với 5 tiêu chí cơ bản như:
- Địa điểm bền vững
- Sử dụng tài nguyên, năng lượng hiệu quả
- Chất lượng môi trường công trình
- Kiến trúc tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
- Tính xã hội và nhân văn
Tất cả 5 tiêu chí trên được giải quyết, đánh giá thông qua các vấn đề sau:
1- Địa điểm quy hoạch mặt bằng thi công
Lựa chọn những địa điểm quy hoạch, thi công thuận lợi, ít tác động tới môi trường, giảm thiểu tối đa chi phí thi công.
Hạn chế can thiệp vào tự nhiên gây ra những biến đổi về thổ nhưỡng, địa mạo, cảnh quan, hệ sinh thái xung quanh địa điểm thi công.
Quá trình xây dựng công trình cần đi đôi với công tác bù đắp, tái tạo môi trường sinh thái sau khi thi công.
Đáp ứng nhu cầu phát triển, hòa nhập với môi trường tự nhiên trong quá trình sử dụng công trình.
2- Giải pháp thiết kế kiến trúc – nội thất
Các giải pháp thiết kế kiến trúc phải giúp cấu trúc công trình thích ứng được với khí hậu xung quanh.
Tiện nghi thiết kế phù hợp với tâm lý sử dụng của con người trong công trình.
Vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường cả trong khâu sản xuất, không gây ô nhiễm môi trường. Có khả năng tái sử dụng sau khi tháo dỡ công trình.
Thiết kế nội thất đáp ứng được nhu cầu sử dụng, phù hợp với phong tục, tập quán, tâm lý người sử dụng.
3- Hệ thống kỹ thuật công nghệ xanh
Có biện pháp xử lý, kiểm soát chất thải không làm tổn hại, ô nhiễm môi trường.
Sử dụng nguồn năng lượng sạch và bền vững, có thể sử dụng lâu dài hoặc tái sử dụng.
Khai thác, sử dụng năng lượng, nguyên vật liệu hợp lý, tiết kiệm.
Lợi ích của thiết kế kiến trúc xanh
Thiết kế Kiến trúc xanh – Biophilic design có thể giúp giảm căng thẳng, tăng sức sáng tạo và đảm bảo sự tỉnh táo, mang lại hạnh phúc và hỗ trợ chữa bệnh cho con người.
Khi đô thị hóa ngày càng gia tăng dẫn đến sự bùng nổ dân số, đất chật người đông trong khi không có mấy khoảng xanh thì những điều này cần thiết hơn bao giờ hết.
Dưới đây là những khía cạnh của việc thiên nhiên tác động đến tâm lý của con người trong một công trình xây dựng.
1- Lợi ích với môi trường
Đây là lợi ích chính của các thiết kế kiến trúc xanh.
Thiết kế xanh thúc đẩy, bảo vệ các hệ sinh thái và đa dạng sinh học, nâng cao chất lượng không khí và nước, giảm chất thải rắn và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.
Theo các chuyên gia của Hội đồng xanh thế giới, nếu so sánh với một công trình thương mại thông thường, công trình xanh sẽ sử dụng ít hơn 26% năng lượng, chi phí bảo trì ít hơn 13% và lượng phát thải nhà kính ít hơn 33%.
2- Lợi ích kinh tế
Có rất nhiều lợi ích kinh tế từ thiết kế xanh, bao gồm giảm thiểu chi phí trong quá trình sử dụng công trình.
Cụ thể, thiết kế xanh giảm đáng kể hóa đơn chi phí vận hành bao gồm điện, nước, rác thải… và khả năng thu hồi số tiền đầu tư xây dựng nhanh hơn.
Giá thành tài sản lúc này cũng tăng đáng kể so với một công trình xây dựng không mang tính bền vững và sự lựa chọn khách hàng bao giờ cũng nghiêng về công trình kiến trúc xanh.
3- Lợi ích xã hội
Lợi ích xã hội của kiến trúc xanh ngày càng thể hiện rõ rệt trong bối cảnh đô thị hóa quá nhanh như hiện nay.
Kiến trúc xanh sẽ tạo môi trường thân thiện cho người sử dụng ở nhiều khía cạnh, bao gồm chất lượng không khí trong nhà tốt hơn, tối ưu hóa sự thoải mái mọi công năng trong công trình.
Các chuyên gia đã chỉ ra rằng các yếu tố thiết kế của kiến trúc xanh làm giảm sự xuất hiện của bệnh liên quan đến đường hô hấp, triệu chứng dị ứng và hen suyễn.
Các công trình kiến trúc xanh tiêu biểu tại Việt Nam
Đây là một số công trình sử dụng thiết kế kiến trúc xanh – Biophilic Design tiêu biểu tại Việt Nam ngay tại thời điểm viết bài.
Có thể nói, những công trình này như một kim chỉ nam cho xu hướng thiết kế trong tương lai của cộng đồng Kiến trúc Việt Nam.
1- Atlas Hotel Hoian / VTN Architects
Atlas Hotel Hoian là một khách sạn nằm trong khu phố cổ Hội An được thiết kế bởi Võ Trọng Nghĩa Architects.
Đây là một công trình được coi là kiến trúc xanh tiêu biểu khi nhiều nguyên vật liệu được sử dụng để xây dựng dựa trên vật liệu địa phương.
Mặt tiền ngôi nhà nổi bật bởi lớp ốp hoàn thiện sử dụng đá sa thạch của địa phương kết hợp với những mảng bê tông trần.
Các ban công của công trình cũng được trồng hàng loạt cây xanh vừa để giữ được sự riêng tư của khách trong khách sạn, vừa hạn chế bức xạ trực tiếp của mặt trời.
Ngoài những khoảng ban công cây xanh, nhưng bức tường gạch xếp so le với nhau như thế này cũng làm hạn chế bức xạ mặt trời, đồng thời lấy gió.
Với thiết kế vừa “đóng” vừa “mở” như thế này kết hợp với cây xanh, công trình này giảm thiểu được tối đa chi phí năng lượng cho điều hòa không khí.
Khi sử dụng gạch bông gió thay thế các mảng gạch so le như thế, cũng có thể mang lại hiệu quả tương tự, đồng thời còn có chức năng trang trí đặc biệt.
Nhờ có cây xanh, các không gian cần sự riêng tư như phòng nghỉ khách sạn vẫn được đảm bảo trong khi người sử dụng được hòa mình vào thiên nhiên nhiều hơn.
Các bạn có thể xem thêm thông tin về công trình này tại đây.
2- The HUT / 23o5 studio
Thu HUT là một thiết kế nhà ở của 2305 studio với một thiết kế rất đặc biệt nên đây cũng là một công trình thể hiện được các tiêu chí của kiến trúc xanh.
Với thiết kế chỉ có duy nhất 1 mặt bằng và 1 cửa – cổng vào duy nhất, đây là điểm khiến cả công trình trở nên liền mạch với nhau, không có sự giới hạn giữa nhà và vườn.
Các kiến trúc sư chỉ sử dụng 1 kệ bằng sắt để ngăn cách ước lệ giữa trong nhà và hiên nhà, điều này khiến căn nhà trở nên thông thoáng đặc biệt
Không gian bếp ở chính giữa được liên kết trực tiếp với một khu vườn nhỏ bên trong bằng một mái hiên thấp cho phép thông gió mà không sợ bị hắt mưa.
Khu vườn nhỏ ngoài chức năng trồng rau để nấu ăn thì đây cũng là một “bẫy gió” giúp lấy được nhiều hơn không khí trong lành vào nhà.
Vì đây là công trình được thiết kế cho một cặp vợ chồng do đó mặt bằng rất đơn giản và chỉ có duy nhất 1 phòng ngủ ở phía cuối mảnh đất.
Giống như tất cả các không gian khác, phòng ngủ này cũng có cửa mở ra một khoảnh vườn nhỏ trồng ổi và một số loại cây khác.
Xem thêm về công trình này tại đây.
3- Tropical Forest / Tayone Design Studio
Đúng như tên gọi của công trình, Tropical forest được tạo ra với ý tưởng một khu rừng nhiệt đới xanh giữa lòng Hà Nội ồn ã và nóng bức.
Đây được xem như một điểm đến của những người cần một bầu không khí thoáng mát, trong lành của cây xanh để xua tan đi cái nóng và ô nhiễm tại Hà Nội.
Những không gian ngập tràn cây xanh ở đây là địa điểm lý tưởng cho những cuộc gặp gỡ bạn bè, cuộc họp hay thậm chí một người cần sự yên tĩnh trong lành.
Nội, ngoại thất của công trình được hoàn thiện bởi gỗ tự nhiên. Khu vực trung tâm là một kệ lớn những loại cây xanh, cây cảnh độc đáo.
Ngoài ra, việc sử dụng mái kình kèm theo các lam che chắn bằng gỗ cũng giúp công trình lấy được nhiều ánh sáng tự nhiên hơn.
Xem thêm về công trình này tại đây.
5- Binh House / VTN Architects
VTN Architects của KTS. Võ Trọng Nghĩa đã quá quen thuộc với phong cách kiến trúc xanh của mình nên không có gì lạ khi một công trình khác của họ được vào trong danh sách tiêu biểu này.
Binh House là một thiết kế trong chuỗi dự án “Nhà cho Cây” của VTN Architects – là một dự án thiết kế những công trình nguyên mẫu có nhiều không gian xanh hơn cho các ngôi nhà nằm trong khu dân cư đông đúc, thiếu cây xanh.
Ngôi nhà là nơi sinh sống của một gia đình 3 thế hệ, do đó khả năng tương tác trong không gian cần phải có nhưng vẫn giữ được sự tách biệt nhất định.
Các khoảng cây xanh được thiết kế xen kẽ trong một thiết kế kiến trúc xanh, không gian mở vừa giúp căn nhà thông thoáng, vừa giúp cải thiện vi khí hậu bên trong công trình.
Các không gian phụ trợ như bếp, phòng tắm, cầu thang, hành lang .. được bố trí ở phía Tây để hạn chế sự ảnh hưởng của bức xạ mặt trời.
Các không gian chính, cách khoảnh vườn, cây xanh được bố trí hợp lý theo chiều đứng để duy trì sự thông gió tự nhiên và lấy sáng tự nhiên.
Nhờ đó, công trình này hầu như không tốn quá nhiều chi phí cho điều hòa không khí mà vẫn giữ được sự thoáng mát.
Xem thêm về các giải pháp kiến trúc xanh trong công trình này tại đây.
5- An’garden Café / Le House
Đúng như tên gọi, đây là một sự kết hợp của quán Cafe và những khu vườn trong một không gian lớn, mở và thông thoáng.
An’gadern Cafe nổi bật nhờ mặt tiền xanh mướt cỏ cây cùng một bức tường xây gạch trồng cỏ 8 lỗ đặc trưng.
Ngoài ra, toàn bộ kết cấu khung thép tưởng như cứng nhắc của công trình được làm mềm đi nhờ thiết kế mở, tràn đầy cây xanh, hồ nước.
Với thiết kế xanh mướt nổi bật này, An’garden Cafe là một quán cafe hoàn toàn nổi bật hơn cả so với những quán cafe khác.
Ngoài những cách trồng cây xanh đơn thuần, trong công trình này còn trồng cây trên những giá treo lơ lửng trong suốt chiều dọc không gian khiến công trình như một vườn treo Babilon thu nhỏ.
Dưới tầng trệt là một hồ nước nho nhỏ giúp cải thiện vi khí hậu cho cả không gian.
Xem thêm thông tin về công trình này tại đây.
